Ook computers zijn binnenkort creatief.

Worden computers creatief?


Banen op de tocht

Nog geen week geleden waarschuwde Eric Schmidt, CEO van Google, ons voor een stijgend jobverlies in de middenklasse de komende twintig tot dertig jaar en dit door de snelheid in evolutie van onze technologie. Dat is natuurlijk iets wat we de voorbije decennia al hebben zien gebeuren en waar voorlopig nog geen einde aan gekomen is. Computers en machines nemen meer en meer routinetaken en processen die geautomatiseerd kunnen worden over. Achter die taken en processen zitten mensen die opgeleid zijn in het industriële tijdperk van de vorige eeuw en die nu hun banen massaal dreigen te verliezen.

"Het is een snelheidsrace tussen computers en mensen", ging Schmidt verder, " en de mensen moeten winnen." De kans om deze strijd te winnen ligt volgens hem in innovatie over industrieën heen.


Opkomst van de creatieve industrie

Wanneer men het over innovatie heeft, heeft men het ook meer en meer over de creatieve industrie, waar alle hoop voor verdere ontwikkeling op gevestigd wordt. Ook Richard Florida voorspelde reeds meer dan een decennium geleden de opkomst van een hoogopgeleide creatieve klasse, die zich bezighoudt met innovatieve arbeid. In navolging van dit boek zijn zeer veel creatieve initiatieven ontstaan, waarbij op zoek gegaan wordt naar deze creatieve klasse en de voorwaarden geschapen worden om deze economie verder te ontwikkelen.

Ook computers kunnen creatief worden

Het lijkt natuurlijk logisch dat we op deze manier de strijd met de computers kunnen beslechten. Computers zijn immers zeer sterk in gestandaardiseerde processen en kunnen efficiënter produceren dan mensen ooit zouden kunnen. Het ogenschijnlijke tegenovergestelde van standaardisatie is creativiteit, maar een mogelijke denkfout is dat creativiteit geen proces is dat gestandaardiseerd kan worden. Althans gedeeltelijk… Wellicht krijg ik met deze stelling de hele creatieve industrie over me heen, maar toch kunnen we ons deze vraag stellen. Creativiteit bestaat immers uit verbanden leggen en wat weerhoudt een computer ervan op termijn met creatieve oplossingen te komen door real-time verbanden te leggen tussen gegevens en gebeurtenissen. Het gebeurt nu al met voorspellingen op basis van big data, dus de stap naar creatieve oplossingen lijkt niet irreëel.

Menselijke verbinding en leiderschap maken het verschil

Het onderscheid ligt in de aard van de verbindingen die gemaakt worden. Net als voor repetitief werk, kunnen computers waarschijnlijk op termijn efficiënter dan mensen verbanden leggen tussen een complexe verscheidenheid aan online gegevens en logische voorstellen voor innovatie gaan maken. Misschien kan dat zelfs nu al in zekere mate. Wat ze niet kunnen, en wat wij als mens wel kunnen, is de emotionele factor toevoegen en de menselijke verbindingen gebruiken. Wij zien met onze ogen, ruiken met onze neus, luisteren met onze oren en voelen met onze  huid. Bovendien verbinden we dit alles in onze hersenen met ervaring en expertise. Ook zijn we in staat tot menselijke verbinding, liefde en leiderschap, wat (alsnog) niet het geval is met computers en God behoede ons dat dit snel gebeurt.

Hebben computers verbeelding en intuïtie?

Onze onderscheidende factor in de strijd tegen de computers ligt in een complete set aan mogelijkheden die we gemakshalve verbeelding noemen en die de mens in staat stelt om kunst te creëren, wetenschappelijk te experimenteren en gebruiksvoorwerpen te maken. Verbeelding is een dieper fundament in onszelf, dat onderliggend is aan onze rationele logica. In die zin zijn intuïtie en verbeelding zeer nauw met elkaar verbonden. Intuïtie krijgen we niet via denken of via logica, het is er gewoon, zonder dat we het kunnen verklaren. Intuïtie is de basis voor écht creatieve activiteiten en komt van binnen in onszelf. Intuïtie heeft echter stilte nodig en laat dat nu net iets zijn waar we steeds minder van hebben.

De uitdaging in de strijd met de computer ligt daarmee in het creëren van omgevingen en omstandigheden waarin intuïtie kan ontstaan. Dat zijn omstandigheden waarin er stilte kan zijn, niet permanent, maar wel regelmatig. Omstandigheden waarin ruimte gecreëerd kan worden in je hoofd en waar stress niet de bovenhand krijgt.

Intuïtie vraagt om stilte

Net in ons huidige tijdperk kennen we hoge vormen van stress. Efficiëntieslagen, kostenbesparingen, automatisering en digitalisering hebben geleid tot minder jobs en minder tijd. Alles wordt dood becijferd en kapot beredeneerd, werk moet sneller en goedkoper …en het grote waarom ontbreekt. In zo'n omgeving kan intuïtie en verbeelding niet ontstaan en kunnen we de menselijke creativiteit die we zo nodig hebben niet volop gaan benutten. We weten dus waar de uitdagingen liggen… shhht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten